İslamiyet

Nihat Hatipoğlu
nhatipoglu@hurriyet.com.tr

Müjdeleyin, nefret ettirmeyin – Nihat Hatipoğlu

ÇAĞIMIZIN en sinsi hastalığı stres, şiddet ve toleranssızlıktır. Tedavi olunması gereken yaygın hastalıklar bunlar. Ne yazık ki çoğumuz, bu hastalığa yakalandığımızın farkında değiliz. Gazetelerdeki cinayetleri, akıllara durgunluk veren olayları gördüğümüzde “Bu bir cinnet” deyip geçiştiriyoruz çoğu kez. Ama bu cinnetin birer figüranı olduğumuzun farkında bile değiliz.

Ne yazık ki, kan tahlilleriyle, röntgenlerle tespit edilemiyor bu hastalıklar. Onun için de tedavisi zor olabiliyor. Maddi birçok hastalığın, fiziğimizi çökerten birçok virüsün esas sebebi de ruh dünyamızdaki bu çöküntüdür.

* * *

Kuran-ı Kerim manevi doyumsuzluğun, stres ve toleranssızlığın ilacının yüce Allah’la yakınlaşma olduğunu söylüyor. “Dikkat ediniz. Kalpler ancak Allah’ı anarak yatışır.” Bunun için “zikir” kelimesini kullanır. Bunu “anmak” olarak tercüme ettik. Aslında boyutları çok daha geniştir bu kavramın. Zikri, sadece anmak cümlesiyle izah haksızlık olur. Ayeti daraltmak olur.

Tevekkül bir zikirdir, sevmek bir zikirdir, merhamet bir zikirdir, affetmek bir zikirdir, Kuran bir zikirdir, namaz bir zikirdir, tesbih bir zikirdir, çocuk başı okşamak bir zikirdir, açlıktan kıvranan köpeğe bir lokma atmak bir zikirdir, hasta ziyareti bir zikirdir, mazlumun yanında olmak bir zikirdir, gıybetten, iftiradan sakınmak bir zikirdir, kalbi Allah için arındırmak bir zikirdir, nefret ve kinden uzaklaşmak bir zikirdir, vb.

Bu listeyi çok uzatabiliriz. Ama önemli olan bütün bu erdemleri sırf Allah için yapmaktır. Gösteriş ve reklamdan uzak, “insan olmak”, kámil bir mümin olmak için çalışmak. Bunu yaparken de sırf Allah için yapmak. İşte Kuran-ı Kerim ancak bununla doyuma ulaşabilirsiniz diyor. Tedavi budur buyuruyor.

Peygamberimiz (SAV), “Kolaylaştırınız zorlaştırmayınız; müjdeleyiniz nefret ettirmeyiniz” genel ilkesini hayatın tümüne yaymamızı ister. Biz bu hadisi sadece dini bir gereksinim olarak görürüz. Evet, belki de en önemli kullanım alanı din olmalıdır, ama komşumuzla münasebetimizde, çocuğumuza ilgimizde, insanlarla konuşmamızda bu prensibe ihtiyacımız yok mu?

Hz. Peygamber özel hayatında da bu toleransı esas almıştır. O’nun (SAV) bu tavrını anlatan Hz. Aişe (RA) şöyle der: “Peygamberimiz (SAV) iki dünya işi arasında muhayyer (seçenek sahibi) bırakılınca günah olmadıkça mutlaka onlardan en kolay olanını alırdı. Ne var ki, şayet günahı gerektiren bir konu olursa da ondan insanların en uzak olanı Hz. Peygamber (SAV) olurdu. O hiç kendisi için kin tutup öç almamıştır.”

Kolay olanını seçen bir Peygamber. Bize de kolay bir din emanet eden bir Peygamber. Birbirimizle ilişkilerimizde toleransı ve kolaylığı öğütleyen bir Peygamber. Bizler ise çoğu kez kendimize toleranslı davranılmasını isteriz, ama başkasına bunu çok görürüz.

Arabamızın direksiyonundayız. En ufak bir yol tıkanıklığında veya yanlış harekette birden asabileşiyor, toleransı unutuyoruz. Ufak bir yol isteme kargaşasından dolayı cinayete kurban giden insanımızın sayısı hiç de az değildir. Hz. Peygamber (SAV), bana tavsiyede bulun diyen asabi, sert mizaçlı birine “sinirlenme” buyururken, birçok belanın önüne geçecek bir anahtar sunmuştur aslında.

Sabahleyin evden çıkarken, sokağa adımımızı atarken besmeleden sonra bu cümleyi birkaç kez tekrarlayarak “sinirlenme, sinirlenme” desek, sonra “toleranslı ol, kendine yapılmasını istemediğini sen de başkasına yapma” desek, ne kaybederiz. Belki yakamıza yapışan manevi virüslerden kurtulmuş oluruz.

Bir gün Hz. Aişe ve Hz. Hafsa nafile oruç tutmuşlar. Ramazan ayı değil. (Bilindiği gibi başlanmış olan nafile oruç düğün, davet gibi sebeplerle -ihtiyaç halinde- bozulabilir, ama sonradan kaza edilmelidir.) Olayı Hz. Aişe (RA) anlatıyor: “Biz oruçluyken iştahımızın çektiği bir yemek getirildi. Canımız çekti. Biz de kendimizi tutamadık ve başladığımız o nafile orucu yedik. Hz. Peygamber (SAV) geldiğinde Hz. Hafsa durumu Peygamberimize anlattı. Hz. Peygamber (sav) kızmadı, kınamadı ‘Başka bir gün kaza edersiniz’ buyurdu.” (Ahmed, Müsned,6, 263)

* * *

Ya, bütün gücünü harcadığı halde Fatiha Suresi’ni ve Kuran-ı Kerim’den herhangi bir sureyi ezberleyemeyen ve namaz kılmak isteyen kişiye gösterilen tolerans… Peygamberimiz (SAV) adama döner ve der ki; elhamdülillah, sübhanallah, la havle vela kuvvete illa billah (güç ve kudret Allah’a aittir) de, yeter. Namazı bunlarla kıl. Ezber bozan tavırlar bunlar değil mi? Acaba kaçımız bunları biliyoruz. Hücrelerine, DNA’larına kadar sevgi, tolerans ve yaşanabilirlik sinmiş olan bir dinin mensupları birbirlerine karşı daha toleranslı, merhametli olmalı değiller mi?

Ama maalesef öyle değiliz. Bu konuda kendimizle yüzleşmeliyiz. İyi Müslümanlığı başkasından değil, kendimizden beklemeliyiz. Dinin sadece helal ve haramlardan ibaret olmadığını, merhametin de, şefkatin de, affediciliğin de, fakir doyurmanın da, gerekirse trafikteki kırmızı ışığa uymanın da dinin gereği olduğunu anlatalım. Ve her birimizin diğerimize son sözü şu olsun mu? “Allah’ın temiz olarak yarattığı fıtratı bozma hakkına sahip değiliz. Zira sadece fıtratı değil, káinatı da, ekolojik dengeyi de zedelemiş oluyoruz.”

SORALIM ÖĞRENELİM

Adak kurbanının bedeli, fakire para olarak verilebilir mi?

Fatih YURDAKUL KARS

Adak, kişinin bir ibadeti yapacağına dair Allah’a söz vererek üzerine borç kılması anlamına geldiğinden, bu borçtan kurtulmak için adağın yerine getirilmesi gerekir. Bundan dolayı kurban keseceğine dair adakta bulunan kişi, ancak kurban kesmek suretiyle adağını yerine getirmiş olur. Bu itibarla, adak kurbanını kesmek yerine parasını fakirlere vermek ya da aynı yardımda bulunmakla bu adak yerine getirilmiş olmaz.

Adakta yer kaydı bağlayıcı mıdır?

Seyyit GÖÇMEN

ÇORUM

Bir kısım İslam bilginine göre adaklarda mekán şartı bağlayıcı değildir; bu adak başka bir yerde de ifa edilebilir. Bazı İslam bilginleri ise ibadetlerin çeşitlerine göre farklı görüşler ortaya koymuşlardır. Bu konudaki görüşler değerlendirildiğinde, sadakalarda mekánla ilgili belirlemelere, namazda ise sadece Mescid-i Haram, Mescid-i Nebevi ve Mescid-i Aksa’nın belirlenmesine riayet edilmesi uygun olur. Bunun dışındaki yer belirlemeleri ise bağlayıcı değildir.

Nihat Hatipoğlu
nhatipoglu@hurriyet.com.tr

Hazreti Peygamber’in huzurunda – Nihat Hatipoğlu

Medine ziyaretçilerine ithafen

EY Allah’ın Resulü! Huzurundayım. Medine’deyim. Mezarını örten soğuk demirin içimi ısıttığı uzaklıktayım.

Ellerimi uzatsam mezarına dokunacağım, o kadar yakındayım. Seni örten toprağın ötesindeki Sen’i, görmek için önünden geçenlerin içindeyim. Kubbende, derinden derine duvarları okşayıp gelen salat ve selamın yankıları var. Benim de dudaklarımda; ‘salat ve selam sana ey Nebi!’ duası. Salat ve esenlik sana ey iki cihanın güzeli, ey Medine’nin gülü, ey sevgililer sevgilisi…

* * *

Huzurundayım. Şakaklarına birkaç gün içinde düşüveren akları sayıyorum. Sayıları belki 15-20. Şakaklarının, saçlarının aniden beyaza dönmesi ürkütüyor beni… Ağır geliyor bana. Soracak oluyorum: “Ey Resul! Ne oldu sana, neden birden saçlarına ak düştü” diye. Sadık dostun Hz. Ebu Bekir (r.a.)’e verdiğin o cevap aklıma geliveriyor. Derinden sarıyor beni. Ebu Bekir! Hud ve Vakıa sureleri ihtiyarlattı beni! Hiç eğri durmamış hiç eğilmemiş peygamberi birkaç günde ihtiyarlatan ayet “Ey Muhammed! Emir olunduğun gibi dosdoğru hareket et!” uyarısıydı. Sanki ayet diyordu ki, bilesin ki kimsenin ayrıcalığı yoktur, kurtuluş senedi imzalanmamıştır. Allah’ın Resulü olsan da çizginde aynen öyle dur, hiç değişme! Aksi takdirde ateş sana da dokunur. Hatırası bile sarsıyordu.

Huzurundayım. Tebuk yolculuğunda, dinlendiğin ağacın dibindeyim. Bir anne kuş telaş içinde, sağa sola dalıyor, bağrışıp duruyor. Hemen ayağa kalkıyorsun. Etrafa seslenip; kim bu anne kuşu tedirgin etti diye soruyorsun. Arkadaşların ellerinde tuttukları yavru kuşlarla yanına geliyorlar. Meğer ağacın tepesindeki yuvadan almışlar. Anne kuşun feryadı bunaymış. “Hiç oynaşıyoruz”, diyorlar. Hemen yavruları yerine koyun, anne kuşu tedirgin ettiniz, üzdünüz diyorsun. Yavrular yuvasına konuncaya kadar kuş kadar hafif yüreğindeki tedirginliğin devam ediyor.

Ey Resul! Bizimse yüreğimiz taş kadar sert. Kaskatı kesilmiş. Baksan bize, tanıyamayacaksın. Sevdiklerin sadık dostlarına hiç benzetemeyeceksin. Evet, aynen böyle, hiç benzetemeyeceksin. Halbuki aynı Kuran’ı biz de okuyoruz, aynı sözleri biz de duyuyoruz. Sadece duyuyoruz! Duymak anlamak için yetmiyor! Kuran’ı açılmasın diye kılıfına koymuşuz. Evimizin en güzel yerine. Güzel hafızlarımızın okuyuşlarıyla da duygulanmışız belki ama o ayetler ne anlatıyor diye içine hiç bakmamışız. Kuran’ı Kerim’i baştan sona meal veya tefsiriyle okuyan kaçımız var ki!

Huzurundayım. Sağımda solumda benimle aynı dini taşıyan insanlarla beraberim. Ama aramızda sevgi, birlik, beraberlik, diğerkamlık, fedakarlık duyguları ne kadar da azalmış. Neden diye soracak oluyorum sana Ey Resul! Soruyorum da nerede yanlışlık yaptık, neden birbirimizin kuyusunu kazıyoruz. Birbirimize hoşgörü, merhamet, sevgi, tolerans göstermiyoruz. Neden geçeceğimiz yollara tuzaklar serpiştirmişiz. Neden coğrafyamız bir kin ve nefret tarlasına dönüşmüş, neden! Sanki derinden gelen bir ses senin şu mübarek sözlerini hatırlatıyor: “(Gerçek) Müslüman, diğer Müslümana eliyle ve diliyle zarar vermeyen kişidir.” Hadisinde geçen Müslümanı gerçek diye diye paranteze hapsettim. Gerçek Müslüman! Dedim.

Öyle olmazsa, sanki kendimizi bir an İslam dairesi dışında bulacağız diye korktum. Ağır olurdu. Kaldıramazdık. Ya peki, biz ne oluyoruz o zaman. Sadece Müslüman mı acaba. Sadece kelimede, kimlikte, cümlede, harfte, satırda Müslüman. Öyle ya.

Hani Müslüman hırsızlık yapmazdı, hani yalan söylemezdi, hak yemezdi, hani zülmetmezdi, hani zina etmezdi, hani gıybet etmezdi, hani gereksiz yere ot bile koparmazdı, hani bir hayvanı susuz yemsiz bırakmazdı, hani kadın dövmezdi, hani engelliye engel olmazdı, hani düşeni kaldırırdı, hani alın terini fakirle paylaşırdı, hani komşusu aç iken tok yatmazdı, hani işçinin hakkını teri soğumadan verirdi, hani kahine, sihirbaz ve büyücüye gitmezdi, hani düşmanına bile merhamet ederdi, hani darda kalan borçlusuna zaman tanırdı, hani haram parayı kursağına koymazdı, hani zulme rıza göstermediği gibi zalim de olmazdı, hani zalimin yanında mazlumun hakkını arardı, hani herkes uykudayken sırf Allah için seherde namaza kalkardı, hani bölücülükten, fitneden, ayrımcılıktan başkasını damgalamaktan uzak dururdu… hani… hani… hani…! Nerede o Müslüman…

* * *

Huzurundayım. Yanında Hz. Ebubekir (ra) Hz. Ömer (ra) uzanıyorlar. İki sadık ve güzel dostunla dinleniyorsun. İki dostundan Hz. Ebubekir (ra) sadık olmanın, vefanın, diğerkamlığın sembolüydü. Diğer yanındaki Hz. Ömer (ra) ise adaletin, kılı kırk defa yarmanın, hassasiyetin, teraziyi sağlam tutmanın sembolüydü. Sadakat (güvenilirlik) ve adalet insanlık için olmazsa olmaz temel direkler. İki yanında onlar var. Bize ne de çok şey hatırlatıyorlar. Kaybettiklerimizi hatırlatıyorlar. Toprağa gömdüğümüz iki ölmezi hatırlatıyorlar. İç alemimize, dış alemimize bakınız. Ne kadar özlüyoruz değil mi?

Ey Resul! Aslında arz edecek o kadar çok şey var ki! İtiraf edecek o kadar günahımız hatamız, sıkıntımız var ki! Biliyorum buyuracaksın ki itiraf ve tövbe, pişmanlık ve yönelmeler kula değil Yüce Allah’adır. Bizimki halimizi arz etmektir. İslam’da günahlar kula değil Allah’a affettirilir. Biliyorum. Belki binlerce dertten sadece birkaçıyla huzurundaydım. Şimdi ayrılıyorum. Şimdilik ayrılıyorum. Ayrılırken o huzur veren misk kokan güzelim mezarından, başı eğik bir şekilde birden Hz. Mevláná’nın sözleri içime geliyor. Sonra dudaklarıma. Mırıldanıyorum.

Pişmanlık ateşiyle dolu bir gönülle ve nemli gözlerle dua ve tövbe et. Zira çiçekler, güneşli ve ıslak yerlerde açar.

SORALIM ÖĞRENELİM

Şehitler nerdeler, nasıllar o alemde?

Ömer ERDOĞAN /İZMİR

Şehitler nerede, nasıldır cümlesiyle ifade ettiğiniz sorunuzu Bakara suresinin 154. ayetiyle Ali İmran suresinin 169-170. ayetleri açıklamakta, onların gerçekte ölmedikleri vurgulanmaktadır. Zira ölüm denilen hakikatin ruha değil bedene geldiği, ruhun bedenden ayrıldıktan sonra ölmeyeceği Allah’a imanı olanlar için bilinen bir gerçektir. Şehitlerin Allah rızası için canını feda etmeleri ve Allah indinde büyük nimetler görmekte olmaları, ilahi bir takdir ve lütuftur. Dünyamızda yaşayan yığın yığın insanlar ne şekilde olursa olsun bu dünyada yaşamayı gaye edinip ona elden çıkarmamak için çoğu zaman insanlıkla bağdaşmayacak düşük yaşantılara ve zillete katlanmayı kabullenirken, yüce bir gaye uğruna en değerli varlıkları olan hayatlarını feda eden yüksek ruhlu şehitlerimiz, Allah nezdindeki ulvi yaşantıya öncelikle layıktırlar.

Doğumdan sonraki lohusalık kaç gün devam eder?

Y. AKAY/ ANKARA

Lohusalık hali en fazla 40 gün devam eder. Eğer kan, 40 günden fazla sürerse fazla olanı istihazıdır, yani ibadete engel olmayan akıntı sayılır. Lohusalığın azının sınırı yoktur. 40 günden önce de kan kesilebilir. Bu durumda kadın 40 günün tamamlanmasını beklemez. Boy abdesti alınır. İbadet ve normal aile hayatına devam edilir.

Nihat Hatipoğlu
nhatipoglu@hurriyet.com.tr

Makbul haccın karşılığı cennettir – Nihat Hatipoğlu

YIL 1973. Uşak ilindeyim. Lise yılları. Rahmetli babam Uşak ilinin müftüsü. Uşak hacılarını -o yıllarda karayolundan hacca gidişler daha yaygındı- yolcu etmek için merkez caminin yanındayız.

Mahşeri bir kalabalık var. Kafile başkanı, rahmetli babam. Herkeste tatlı bir heyecan gözleniyor. Ağlaşanlar, sarılanlar, dua eden ve isteyenler.

Benim gözüm ise 70-80 yaşlarında ihtiyar bir dedede. Beli iyice bükülmüş, kaşları gözünün içine sarkmış, nurani yüzlü bir ihtiyar. Bastonuna dayanmış, hacıları taşıyacak olan otobüsün tekerleklerini okşuyor. Bir yandan da gözyaşları döküyor. Belli ki mecalsiz. Belli ki güçsüz. Belli ki fakir. Belli ki hasretlik içinde. Belli ki içi yangın gibi. Belli ki gidemediği için teselliyi otobüse dokunmakta buluyor. O otobüs gidecek ya.

Yolcular otobüslere binerken ihtiyar, rahmetli babama yaklaştı. Ellerini sımsıkı tuttu ve şu cümlecikleri mırıldandı: “Ey badi saba (sabah rüzgárı)! Uğrarsa bir gün yolun semti harameyne (Mekke ve Medine civarına), tazimimi (selam ve saygımı) arzeyle resulü’s-sekaleyne (insanların ve cinlerin peygamberine).”

İşte ben o gün; haccın sadece bir ibadet olmadığını, onu ötesinde derin anlamları taşıdığını anladım. Aşk boyutunu, sevgi boyutunu, mana boyutunu, özlem boyutunu o gün kavradım. Haccın bir hesaba çekilmek olduğunu, mezara ve mahşere hazırlık olduğunu, Yüce Allah’a verilen sözün yenilenmesi olduğunu şuuruma yerleştirdim. Doğrudur, hac bütün bunların toplamıdır. Hac hayattaki bütün hatalardan tövbedir.

Bu büyük tövbeye, Kábe’yi ve Hazreti Peygamber’i (AS) şahit tutmaktır. Hz. Peygamber (SAV) ve dostlarının yaşadığı iklimi, coğrafyayı yakında görüp Kuran ve sünnetteki İslam’la kucaklaşmak için söz verme zeminidir. Günahlardan hicret etmektir. Hicretin iki merkezi olan Mekke ve Medine’ye dokunmaktır. Ve miracın çıkış noktası olan Kábe’yi ziyaret etmektir. Sadece bu mu? Tabii ki değil.

Dilerseniz hac ziyaretinde gezilecek önemli istasyonları ve neyi ifade ettiklerini düşünelim beraberce.

İhram: Mekke’ye girebilmek için mikat denilen Mekke dışındaki bölgelerde bütün elbiseler çıkarılır. Sadece iki beyaz havluya sarınılır. Vücudun süsü olan elbisedesiniz. İhramla makam ve mevki gösteren bütün eşyalardan soyutlanılır. Sanki mezara giren ölü gibi. Koku bile sürünemez. Av avlayamaz. Yeşillik koparamaz. Küfür, hakaret, sataşma, kin, nefret ve benzeri negatif bütün özelliklerinden de özellikle uzaklaşır. Aslında hayatının her safhasında olması gerektiği gibi olur orada. İhramlı hacısıyla Mekke bir anlamda, dünya barışının simgesi olacak bir pilot bölge seçilmiş gibidir. Kavga edemezsin, yeşillik koparamazsın, av hayvanını vuramazsın. Hatta avlanana avını gösteremezsin bile. Kendinizi üstün göremezsin. Başkasını üstün görüp de önünde eğilemezsin. Eşine yaklaşamazsın, ihramdan çıkana kadar. İhrama girdikten sonra nefsine hákim olacaksın. Kadınların ihramı kendi elbiseleridir. Erkeklerinki ise biri bele sarılan, ötekisi sırta alınan iki havlu.

Arafat: Mekke’ye 15 km uzaklıktaki büyük meydanlık. Peygamberimizin (SAV) veda haccında, hutbesini okuduğu mekán. Bayramdan bir gün önce arife günü oraya gelen hacı adayları güneş batımına kadar orada kalacaklar. Bütün bir gün boyu Kuran okuyacak, namaz kılacak, hayatının muhasebesini yapacak, tövbe edecek, helalleşecek ve yapılan duaya amin diyecek. Çadırların içinde grup grup günahına ağlayanı var, hatalarına yananı. İyiliklerini çok az göreni, eyvah ben bütün bir hayat boş yaşamışım diyeni. Tam bir muhasebe meydanı. Tıpkı mezardan kalkmış, mahşer yerine gitmek için bekleyen insanlar gibi. Ne olacağını, nelerle karşılaşacağını bilemeyen; endişe ve ümit içinde olan insan gibi. Arafat, haccın olmazsa olmaz şartıdır. Arafat’ı kaçıran, haccı kaçırmıştır. Tıpkı, mahşere çıkmayacak kimsenin olmayacağı gibi. Kim mahşerden kaçabilir? Mahşere çıkmasam diyebilecek var mı? Arafat’ta öğle ve ikindi namazları cem-i takdim ile birleştirilecek öğle vaktinde kılınır. Ve sonra Müzdelife’ye hareket beklenir.

Müzdelife: Güneş battıktan sonra Mekke ile Arafat arasında bulunan bu ara istasyona varılır. Milyonlarca insan, orada akşam ve yatsı namazlarını cem-i tehir ile (ertelenerek ve beraberce) kılar. Sonra şeytan için taş toplanır. Sabaha kadar beklenir. Dileyen kumların üzerinde uykuya dalar, dileyen ibadet eder. Çünkü bayram sabahıyla zor bir dönemece girilecektir.

Mina: Mekke’ye 10 km uzaklıktaki istasyon. Şeytan orada. Sembolik olarak bekliyor. Kaç asırdır sanki hep orada. Milyonlarca insan yürüyerek Mina’ya gelmiştir. Sonra ellerine aldıkları yedi tane ufak taşla büyük şeytanı taşlarlar. Bu bir tavırdır. Arınmadır. Dirilmedir. Şeytanla dostluğu bitirmedir. Şeytanla yolları ayırmadır. Şeytana, senin hoşuna gidecek bütün hareketleri, alışkanlıkları sana iade ediyorum demektir. Daha sonra Mina’da kurbanlar kesilir. Aslında kurban edilmesi gereken; isyan, kin, nefret, düşmanlık, günah, sevgisizlik, merhametsizlik ve benzeri menfi duygulardır. Onları orada bırakıp dönebilecek miyiz? Yoksa ülkemize bu hastalıklarla mı döneceğiz? O zaman haccın ne anlamı kalır. Hacı sıfatının ne kıymeti kalır? Değişmeden, arınmadan ne faydası olur?

Tavaf: Mahşer yeri. Orada Kábe var. Haccın ve káinatın merkezi. Etrafında dönülür. Bembeyazlar içinde. Milyonlarca insan. Kadını erkeği, büyüğü küçüğü. En üst makamdaki, en alt makamdaki veya makamsız olanı bir tarağın dişleri gibi eşittir. Özel muamele yok. Kayırılma yok. Hacer-i Esved’e dokunabilmek için yüz binlerce insan hamle yapıyor. Dokunamayan selam veriyor. Kábe mahşerin orta noktası ise Hacer-i Esved sanki mahşerdeki Hz. Peygamber’i (SAV) simgeliyor. Şefaat için insanlar nasıl toplanacaklarsa, O’nun etrafında onunla olmak için Hacer-i Esved’e öylesine sarılıyorlar. Siyah taş. Belki cennetten, belki Ebu Kubeys dağından alınma. Ama Kábe’de tavafın başlama noktası.

Tabii ki haccı anlamak için bu belli merkezi tanıtmak yetmez. Ama bu istasyonlar bile haccın turistik bir seyahat ve sadece bir farzı yerine getirmek olmadığını yeterince anlatıyor. Peki, hacdan döndüğümüzde böyle müthiş bir şuurla mı dönüyoruz? Onun cevabını da size bırakarak Efendimizin şu hadisini iletelim: “Kabul edilmiş bir haccın karşılığı cennettir.”

SORALIM ÖĞRENELİM

Kaza namazı borcu olan nafile namaz kılabilir mi?

Şahnur ÇAĞRI/ANKARA

Kazaya kalmış namazların kazasıyla meşgul olmak, nafile namaz kılmaktan önemli ve önceliklidir. Ancak vakit namazları ile birlikte kılınan düzenli nafileler (revatib sünnetler) ve teravih namazı, imkánlar ölçüsünde kılınmalıdır. Hz. Peygamber (SAV) bir hadislerinde, “Kulun kıyamet günü ilk hesaba çekileceği konu, farz namazlarıdır. Eğer bu tamamsa işi kolaylaşmıştır. Aksi halde bakın bakalım nafileden bir şeyi var mıdır denir. Nafile ile farz eksikleri tamamlanır” buyurmuştur. (Tirmizi, salat, 188; İbn-i Mace ikame, 202)

Kabirdekiler ziyaretimizi duyarlar mı?

Ahmet AYBORAN/SİVAS

Kabir ziyareti sırasında konuşulanları, kabirdeki kişinin duyduğu ve verilen selamı aldığı hadislerle sabittir. Yüce Allah diledikten sonra ölüler ziyaretimizden haberdar olurlar. (Bk. Ez-Zebidi, Tecrid-i Sarih tercümesi, Kamil Miraf, Ankara 1985 4. cilt 580.)

Diş yaptırmak gusle engel mi? Çıkarmam gerekir mi?

Abdulaziz MELEMEN/SİİRT

Mazerete binaen diş taktırmak, kaplatmak ve doldurtmak caiz olup, abdest ve guslün kabulüne engel değildir. Ancak çıkarılıp takılabilir dişlerin gusülde ağız yıkanırken çıkarılması gerekir. Bu konuda bir mezhebin taklit edilmesi gerekmez.

Nihat Hatipoğlu
nhatipoglu@hurriyet.com.tr

Biz Hz. Nuh’un gemisinde, insanlar tufanda mı? – Nihat Hatipoğlu

GÜNAHLARIMIZI görmek istemeyiz. Günahlarımız gündeme geldiğinde, başkalarının günahlarından bahsetmek daha da hoşumuza gider.

Aynı günahı işliyor olsak da onlardan dem vurmayız. Başkasının hata ve günahı daha caziptir her zaman. Bahsedilmek anlamında.

Cennete bakışımız da bundan farklı değildir. Cenneti kendimize yakın, başkasına uzak görürüz. Ben cennete girmesem kim girer ki? Kalbim son derece temiz. İyi bir yürek taşıyorum. İçimde hiçbir kötülük yok. Böyle deriz. Böyle teselli buluruz.

Cehennemi de kendimize hiç yakıştıramayız, kondurmayız. Cehenneme girecek bunca günahkár varken bizim orada ne işimiz var? Zaten yanacak bu kadar insan varken bize yer de kalmayacaktır belki. Öyle deriz teselli bu ya.

* * *

İman konusunda da tavrımız aynıdır. Ben tam müminim, sağlam bir imana sahibim, kamil bir müminim, deriz. Demesek de, dinde zafiyeti olan birini gördüğümüzde içimizden böyle geçer. Allah’a hamd ederiz öyle olmadığımız için. İşte özellikle bu noktanın insaflıca sorgulanması gerektiğine inanıyorum. Zira yukarıdaki, “günah, cennet, cehennem ve iman” ile ilgili tespitlerimiz; iman noktasındaki aşırı rahatlığımızdan, iman ettim demekle her şeyin bittiğini sanmamızdan ve insanları küçümsememizden kaynaklanmaktadır.

İnsanların imanlarına göre kategorize edilmesi; mümin, münafık, müşrik gibi vasıfların sayılması normaldir. Bu türden farklı inançlara sahip kişilerin her birinin ahiretteki durumlarını, neyi hak ettiklerini dini yönden söylemek de sakıncalı olmasa gerek. Ama, filanca az mümin, ben ise tam müminim, ondan daha müminim, çok takva sahibiyim gibi hüküm ifade eden tespitler! İşte tehlikeli olan budur. Bu bize hak etmediğimiz bir rahatlığı verirken, başkasını da iman dairesi dışında tutma hatasına itebilir.

İhtiyatlı davranılması gereken kırmızı çizgi bu olmalıdır. Çünkü böyle haksız bir hüküm, muhataplarımızı dinden ve dine ait bütün güzelliklerden uzaklara itebilmektedir. Veya dini temsil ettiğini zanneden birilerinin duyguları, tarzı, hitap şekli, iğnelemesi, toleranssızlığı din hakkında haksız bir karalamanın ve önyargının da yolunu açmaktadır. Nitekim bu tür konuşmalardan, cümlelerden, sohbetlerden, yazı veya vaazlardan dolayı dinden soğudum diyen insan sayısı az mı?

Onlar sorumlu da, onları bu noktaya getirenlerin hiç mi günahı yok? Bu korkunç bir vebaldir. Kimse bunun altına giremez ve girme hakkına sahip de değildir. Çünkü kimse tek başına dini temsil edemez. Belki iyi mümin, hayırlı bir Müslüman, örnek bir şahsiyet olmaya gayret edebilir. Bu kadar. Ötesi yok.

İmanı tartan bir terazi yoktur. Müslümanım diyene, hayır değilsin diyemeyiz. Belki, madem ki Müslümansın, dine aykırı şeyler söylememen ve yapmaman gerekir diyebiliriz. Ama elimizdeki değnekle imanı az veya çok olanları sıralayamayız. Hazreti Ömer’in torunu Emevi Halifesi Ömer bin Abdülaziz (vefat 720) İslam’a giren gayrimüslimlerden vergi alınmaması kararını verince, Hıristiyanlar kafileler halinde İslam’a girdiler.

Valiler, hazineye akan vergi gelirinin azaldığını görünce Ömer bin Abdulaziz’e haber gönderip dine girişlerin vergiden kurtulmak amacını taşıdığını, birçok Hıristiyan’ın sünnet bile olmadıklarını şikáyet ettiler. Adil halife, valilerine gönderdiği cevabında unutulmayacak bir ders vermiştir: “Allah, Hazreti Muhammed’i (SAV) İslam’a davet etmek için gönderdi. Sünnetçi olarak değil.” İşte bazen bizim yaptığımız budur. İman ile sünnet arasındaki dengeyi koruyamamak. (Tabii ki, bu satırlardan sünnet olma geleneğinin basite indirgenmesi anlaşılmamalıdır.)

Medine’de vefat eden büyük sahabi Osman bin Maz’un (RA) öylesine bir mistik hayata dalmıştı ki, evini terk etmiş, ruhbanlığa özenerek topladığı arkadaş grubuyla şu kararları almıştı. Bekár olanlar evlenmeyecekler, gecelerin tümünü namaza, gündüzlerin tümünü oruca ayıracaklar. Hazreti Peygamber (SAV) sakin, sevecen ama ders veren bir konuşma ile bu arkadaşlarını normal bir hayatın içine çeker. (Osman bin Maz’un (RA) olayının üzerinde ileride uzunca durmak lazım. Ama bu yazımızda Hazret Osman bin Maz’un olayında çıkan mesajı iletmek istiyoruz.)

Günün birinde Hz. Osman bin Maz’un vefat eder. Bütün Medine’yi hüzün basar. Hazreti Peygamber (SAV) de çok üzgündür. Peygamberimiz bir ara eşi için ağlayan Ümmi A’la’nın (RAH) şöyle dediğini duyar: “O artık bir kuş gibi cennettedir. Mübarek olsun.” İşte bu bir hüküm cümlesiydi. Bunu duyunca Peygamberimiz (SAV) hemen döner ve ikaz eder: “Sen nereden biliyorsun onun cennete uçup gittiğini? Vallahi ben bile Osman’ın nereye gittiğini bilemem. Ben bile bana ve size ne yapılacağını bilemem.”

* * *

Peygamberimizin “kardeşim” dediği birisi hakkındaki bu ikazı ders verme amacı taşımaktadır. Kendini sorgulamadan, başkasının cehenneme biletini almaya çok meraklılara ders vericidir. Evet kendimizi Hazreti Nuh’un (AS) gemisinde, diğer bütün insanları ise tufanda görmenin kimseye faydası yoktur. Çünkü ne cennet bize bir adım kadar yakındır, ne de cehennem bize asırlar kadar uzaktır.

Yani kimse cenneti mezarında hazır beklemesin. Övünüp durmasın. Kimse de kendini cehennemin odunu görmesin. Çünkü kalplerin anahtarı, Yüce Allah’ın elindedir. Bizim hiç gibi gördüğümüz, Allah’ın katında çok kıymetli olabilir. Bizim büyük gördüğümüz ise Allah katında hiç olabilir. Sağlam ve samimi bir iman ve bu imanı güçlendirecek doğru ibadet. Formül bu işte.

SORALIM ÖĞRENELİM

Dövme yaptırmak günah mıdır? Boy abdestine engel midir?

Merve VANLI/İSTANBUL

İnsanın vücudunun doğallığını, güzelliğini, sadeliğini bozacak müdahaleleri yapmaması gerekir. Tıbbi gereksinim duyulan sağlıkla ilgili müdahaleler tabii ki bunun dışındadır. Dövme yaptırmak, zaruri ve sağlık yönünden gerekli bir işlem değildir. Ayrıca Hazreti Peygamber (SAV) dövme yaptırılmasını kesin bir dille yasaklamıştır. Ancak dövme boy abdestine ve namaz abdestine engel değildir. Çünkü dövme, suyun deriye ulaşmasına engel oluşturmaz.

Estetik ameliyat sakıncalı mıdır?

Banu ITIRCI/İZMİR

Vücudumuzun herhangi bir organı (kulak, burun, el gibi) anormal bir görüntüdeyse, kişi de bundan rahatsız oluyorsa tıbbi yönden müdahale edebilir. Din bunu yasaklamaz. Zira bu gibi haller, yaratılıştaki bir farklılıktan kaynaklanmaktadır. Düzeltilebilir.

Ancak böyle bir durum yoksa (mesela bir ara burnunu kaldırmak, sonra sağa yatırmak veya sola yatırmak gibi) tamamen vücutla gereksizce oynamak ve yaratılışı bozmak anlamına gelecek olan operasyonlar doğru değildir.

Şeytan melek miydi?

Ahmet KARA/UŞAK

Şeytan cin taifesindendir. Ateşten yaratılmıştır. Melekler ise nurdan yaratılmıştır. Şeytan melek değildir.